Bir erkek orgazm sırasında boşalan spermin mililitre sperma başına 15 milyondan az olduğu zaman düşük bir sperm sayısına sahip olduğu söylenir. Normalden daha düşük bir sperm sayısına da oligospermi denir; spermde ise sperm eksikliğinin tamamı azospermi olarak adlandırılır. Erkeklerde düşük bir sperm sayısı, dişinin yumurtasını dölleme olasılığını azaltır, ancak birisinin baba olamayacağı anlamına gelmez.
Düşük Sperm Sayısı Nedir?
1. Tıbbi Nedenler
Sperm sayısının düşük olmasına neden olabilecek birkaç tıbbi neden vardır. Başlıca tıbbi nedenlerden bazıları şunlardır:
- Enfeksiyon hastalıkları: Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar, iltihaplı testisler ve idrar yolu enfeksiyonu gibi enfeksiyonlar sperm üretimini engelleyebilir.
- Damar şişmesi: Damarların şişmesi testisleri boşaltır ve böylece testislerin normal şekilde soğumasını önler, bu da sperm sayısının ve erkek kısırlığının bir dereceye kadar azalmasına yol açar.
- Retrograd boşalma problemleri: Retrograd ejakülasyon, spinal yaralanma veya diyabet gibi çeşitli sağlık durumlarından kaynaklanır ve bu da semenin orgazm sırasında penisten çıkması yerine mesaneye girmesine neden olur.
- Sperm karşıtı antikorlar: Bunlar, spermleri vücutta zararlı olarak hataya sokabilecek ve böylece onları yok etmeye çalışabilecek bağışıklık sistemi hücreleridir.
- Kanser veya tümörler: Bu koşullar, üreme hormonal bezlerini etkileyerek erkek üreme organlarını doğrudan veya dolaylı olarak etkileyebilir.
- Hormon dengesizlikleri: Sperm oluşturan hormonların değiştirilmesi de sperm üretimini azaltabilir.
- Sperm kanalı problemleri: Epididimde (spermi depolayan testisin bir kısmı) hasar, yaralanma ve tıkanma veya testislerin dışındaki spermleri taşıyan tüplerin tıkanması (vas deferens), normalden daha düşük sperm sayısının nedeni olabilir.
- Kalıtsal bozukluklar: Bazı insanlar, erkek üreme organlarının anormal gelişimine yol açan, kromozomal kusurlar gibi bazı kalıtsal bozukluklarla doğarlar.
- Reçeteli ilaçlar: Testosteron replasman tedavisi, kemoterapi ve uzun süreli anabolik steroid kullanımı gibi bazı ilaçlar erkek fertilitesini olumsuz yönde etkileyebilir.
- Sindirim bozukluğu: Bu bozukluk, çölyak hastalığına neden olduğu için glütene hassasiyet ve ayrıca erkeklerde kısırlığa neden olabilir.
2. Çevresel Nedenler
Bazı çevresel elementlere uzun süre maruz kalmak, erkek üreme organlarını etkileyebilir.
- Kimyasallara maruz kalma: Boya malzemeleri, böcek ilaçları, organik çözücüler benzenleri, toluen, ksilen ve ağır metal benzeri kurşun gibi kimyasallar düşük sperm sayısına neden olabilir.
- Radyasyona maruz kalma: Radyasyon, sperm üretiminde bir azalmaya neden olabilir; Uzun süre maruz kalması kalıcı sperm üretimine neden olabilir.
- Aşırı ısınma testisleri: Uzun süre bisiklet sürmek, uzun süre oturmak, dizüstü bilgisayarı kucağında uzun süre kullanmak ve sıkı kıyafetler gibi etkinlikler skrotumdaki sıcaklığı artırabilir ve sperm üretimini önemli ölçüde azaltabilir.
3. Sağlık, Yaşam Tarzı ve Diğer Nedenler
Erkek üreme organlarını etkileyebilecek alışkanlık ve yaşam tarzlarından bazıları şunlardır:
- Kanunsuz ilaçların kullanılması: Anabolik steroidler gibi kasları uyarmak için alınan bazı yasa dışı ilaçlar, testisleri küçülterek sperm üretimini azaltır.
- Alkol kötüye kullanımı: Uzun süreli alkol kullanımı sperm üretimini etkileyen testosteron seviyelerini düşürebilir.
- İş: Bilgisayar veya endüstriyel kimyasalların kullanımı gibi bazı meslekler kısırlık riskini artırabilir.
- Tütün içmek: Sigara içenler sigara içmeyenlerden daha yüksek kısırlık riski altındadır.
- Şiddetli duygusal stres: İnfertilite stresi gibi uzun süreli duygusal stres sperm üretmekten sorumlu hormonları etkileyebilir.
- Obezite: Fazla kilolu olmak kısırlık riskini arttırır.
- Yanlış sperm testleri: Sperm sayısını test etmek için alınan örnek, sperm popülasyonunun iyi bir temsili olmayabilir ve bu nedenle, bir süre boyunca alınan ciddi numunelere ihtiyaç duyulur.
- Cerrahi işlemler: Damarların şişmesi veya sperm kanalı sorunları gibi bazı durumlar cerrahi işlemlerle tespit edilebilir.
- Antibiyotikler: Üreme sisteminin enfeksiyonları antibiyotiklerle tedavi edilebilir, ancak tedavi fertiliteyi geri kazanamayabilir.
- Hormon replasmanı ve ilaçlar: Hormon ilacı ve tedavileri hormon seviyelerini ve sperm sayısını artırabilir.
Düşük Sperm Sayısı Nasıl Tedavi Edilir
1. Tıbbi Tedavi
- Cerrahi işlemler: Damarların şişmesi veya sperm kanalı sorunları gibi bazı durumlar cerrahi işlemlerle tespit edilebilir.
- Antibiyotikler: Üreme sisteminin enfeksiyonları antibiyotiklerle tedavi edilebilir, ancak tedavi fertiliteyi geri kazanamayabilir.
- Hormon replasmanı ve ilaçlar: Hormon ilacı ve tedavileri hormon seviyelerini ve sperm sayısını artırabilir.
2. Ev ilaçları
- Sık cinsel ilişki: Eşinizle cinsel ilişkiye girmek, eşinizin hamile kalması olasılığını artırır, ancak sperm sayınızı hep birlikte azaltabileceğinden, bundan daha fazla boşalma yapmaktan kaçının.
- Yumurtlama bilmek: Eşinizle yumurtlamanın yanında her iki günde bir cinsel ilişkiye girmek, hamilelik olasılığını artırır, çünkü bu dönemde döllenme olasılığı daha yüksektir.
- Güvenli yağlayıcı kullanımı: KY servikal ve Astroglide gibi bazı yağlayıcılar sperminizi öldürebildiğinden doğal servikal sıvı gebe kalmak için en iyi yağlayıcıdır.
3. Sperm Sayısının Artırılmasıyla İlgili İpuçları
Bazı yaşam tarzı seçimleri erkeklerde düşük sperm sayısına da yol açabilir. Aşağıda düşük sperm sayısını önlemek için bazı ipuçları verilmiştir:
- Folik asit gibi düzenli vitamin ve doğurganlık takviyesi almayı düşünün.
- Sperm sayınızı azalttığı için sigarayı bırakın.
- Sıcaklığı artırabilir, böylece sperm üretimini azalttığı için saunada, jakuzide veya dar iç çamaşırlarda fazla kalmaktan kaçının.
- Kısırlıktan sorumlu hormonal sorunlara neden olabilecek aşırı stresi önlemek için bazı rahatlama egzersizleri yapın.
- Kilo östrojen ve testosteron seviyelerini etkilediği için fazla kilolu veya fazla kilolu olmayan sağlıklı bir kilonun korunması esastır.
- Testislerin büzülmesine neden olabilecek steroidleri ve ilaçları uzak tutun.
- Testosteron eksikliğine yol açan yüksek seviyelerde adrenal steroid hormonlarına neden olabileceğinden aşırı egzersiz yapmaktan kaçının.
- Endüstriyel kimyasallar ve toksinler ile çalışırken koruyucu giysiler kullanın.
- Sağlıklı bir diyet yiyin, iyi uyuyun ve yetersiz beslenme ve sperm sayısını olumsuz yönde etkileyebilecek anemiden kaçınmak için sulu tutun.
